آینه های شکسته از میرداماد تا فیلادلفیا - تور سریلانکا

خبرنگاران- حسن حسن زاده: موزاییک های رنگی و آینه شکسته هایی که به دیوار حاشیه پیاده رو جان بخشیده اند، هر عابری را برای چند لحظه از ترافیک خیابان پشت سر جدا می نمایند و به خلوت آرامش بخش تماشای یک تابلوی موزاییکی غول پیکر می برند. اگر گذرتان به پیاده رو خیابان میرداماد، حد فاصل مجتمع تجاری پایتخت تا خیابان دفینه افتاده باشد حتماً پایکوبی نورهای رنگی را روی آینه کاری ها و موزاییک های رنگی روی دیوار دیده اید. در این گزارش با مجید ایرایی هنرمند جوان ساکن محله قلهک که صاحب این اثر هنری دلنشین است درباره هنر موزاییک کاری و آرزوهایش برای خیابان های شهر گفت وگو نموده ایم.

نمایش اشعار خیام در قلب فیلادلفیا

کارشناس ارشد گرافیک است اما علاقه به هنر پای او را به کارگاه های آموزشی استادان برجسته دیگر رشته های هنری هم باز نموده است. اثر زیبا و روح بخش ایرایی در خیابان میرداماد که برای چند لحظه هم که شده توجه هر رهگذری را به خود جلب می نماید، نتیجه کوشش و پشتکار فراوان او برای یادگیری هنر موزاییک کاری و آینه شکسته نزد یکی از استادان مشهور این رشته در فیلادلفیای آمریکاست. ایرایی در توسعه موزه باغ های جادویی فیلادلفیا و خلق بعضی از آثار این موزه دیدنی دست راست آیزایا زیگار هنرمند برجسته و نامی این رشته هنری بوده است. می گوید: آیزایا زیگار یکی از 5 استاد برجسته موزاییک کاری در دنیاست. همه آثار در موزه باغ های جادویی فیلادلفیا با تکنیک موزاییک کاری و آینه شکسته ساخته شده که محل بازدید بسیاری از هنردوستان و هنرمندان این رشته هنری از سراسر دنیاست. من هم برای یادگیری این هنر سراغ آیزا زیگار رفتم و 5 سال از شاگردان و هنرجویان نزدیک او بودم. ایرایی حتی در خلق بعضی از آثار باغ های جادویی فیلادلفیا نقش داشته و نتیجه حضور او در این موزه معروف، نقش بستن اشعار خیام روی موزاییک ها و آینه کاری های موزه است. می گوید: برای یادگیری این هنر بیش از 3 هزارمترمربع موزاییک کار کردم تا ابعاد و زوایا این تکنیک هنری را از زیگار یاد بگیرم. اما حضور من و علاقه فراوان استادم به اشعار خیام و کلیله و دمنه باعث شد بسیاری از ابیات خیام را به زبان فارسی روی موزاییک های موزه کار کنیم و در راهنمای انگلیسی آثار هم ترجمه اشعار را برای مراجعان قرار دادیم. نتیجه این کار استقبال جالب بازدیدنمایندگان از فرهنگ ایرانی بود.

پایکوبی نورهای رنگی روی دیوار

از قلب فیلادلفیا و موزه باغ جادویی آن تا دیواری در حاشیه خیابان میرداماد تهران، راهی بسیار طولانی است. اما ایرایی با هنرش این راه طولانی را کوتاه نموده و انگار عابران خیابان میرداماد را با خود به تماشای یکی از آثار آن باغ جادویی می برد. ایرایی از خلق این اثر هنری در پیاده رو خیابان میرداماد می گوید: وقتی به تهران برگشتم با فراخوان سازمان زیباسازی شهرداری تهران برای اجرای طرح های هنری روی دیوارهای شهر روبه رو شدم و تصمیم گرفتم ایده ام برای اجرای این طرح را در شهر خودم اجرا کنم. در این تکنیک که در ایران به هنر کاشی شکسته معروف است از آینه شکسته برای خلق اثر استفاده نمی گردد. اما من از تکه های آینه استفاده کردم تا عابران هنگام گذر از پیاده رو خودشان را در دل اثر احساس نمایند. اکنون تصویر 4 صورت موزاییکی که با حالت های متفاوت به عابران پیاده خیره شده اند و فضای یک در یک و نیم متری که با تکه های آینه روی دیوار ساخته شده است نظر هر رهگذری را برای توقف کنار دیوار و عکاسی از آن جلب می نماید: عابران وقتی به دیوار موزاییکی می رسند، تصویر خود را روی آینه های شکسته می بینند. آینه ها نور اطراف و به ویژه نور چراغ خودروهای خیابان میرداماد را که همواره شلوغ و پر تردد است منعکس می نمایند و کار از یک نقاشی بی حرکت فراتر می رود و جان پیدا می نماید. همچنین کوشش نموده ام با استفاده از رنگ های متنوع و آینه هایی که با تغییر نور روز و شب، تنوع بصری ایجاد می نمایند، اثرم همواره برای عابران تازگی داشته باشد.

این تکه از شهر را دوست دارم

ایرایی که تجربه خوبی از اجرای آثار هنری با تکنیک آینه شکسته دارد و برای شرکت در کارگاه های آموزشی به شهرها و کشورهای مختلفی سفر نموده است، همخوانی اثر هنری روی دیوارهای شهر با هویت محله ها را مهم ترین ویژگی برای دیده شدن نقاشی های دیواری و... می داند و می گوید: خوشبختانه طی سال های اخیر به اجرای آثار هنری روی دیوارهای شهر توجه بیشتری شده است اما این میان یک مشکل عظیم وجود دارد. اینکه جانمایی این آثار چندان مناسب نیست. در واقع در جانمایی آثار هنری در هر نقطه از شهر باید به هویت، تاریخچه و ویژگی های بصری و کالبدی آن محدوده توجه کرد. همچنین ارتباط و پیوند رهگذران و اهالی محله هم باید با اثر تعریف گردد. به عنوان مثال وقتی طرحم برای اجرا پذیرفته شد دیوار یکی از عظیمراه های شهر را به من پیشنهاد کردند. در حالی که این اثر با ویژگی هایی که داشت برای اجرا در عظیمراه مناسب نبود. تمام جذابیت این تکنیک، ارتباط و پیوند آن با رهگذران و عابرانی است که تصاویر خود را در آینه های شکسته می بینند و با آن ارتباط برقرار می نمایند. حرف ها که به اینجا می رسد، ایرایی از بازخورد اثر هنری اش و توجه عابران به این تکنیک می گوید: من این تکه از شهر را به صورت ویژه دوست دارم. در مدت 3 سالی که از اجرای این اثر می گذرد، هنوز هم عابران زیادی از دیوار عکس می گیرند و در فضای مجازی برای من ارسال می نمایند. همین که چند لحظه از شلوغی خیابان میرداماد جدا می شوند و به دنبال تصویر خودشان در آینه ها می گردند احساس خوبی به من دست می دهد.

کارگاه خانگی مجسمه سازی با کاغذ

جوان هنرمند قلهکی دستی هم در مجسمه سازی دارد و آثارش در این حوزه هم زینت بخش معابر شهر بوده است. نوروز 2 سال پیش مجسمه های رنگارنگی که در تقاطع عظیمراه صدر و امام علی(ع) نصب شد، نتیجه ذوق و قریحه این جوان هنرمند بود. ایرایی از کارگاه آموزشی مجسمه سازی اش می گوید: علاوه بر موزاییک کاری به کارهای حجمی و مجسمه سازی هم علاقه دارم. 2 سال پیش هم به پیشنهاد شهرداری تهران، 11 مجسمه کنفی که از آهن، کنف، کاموا و پارچه های رنگی ساخته شده بودند ساختم. مجسمه هایی که مدتی در حاشیه عظیمراه امام علی(ع) جانمایی شده بودند. او می گوید که چند سال پیش در یکی از کارگاه های آموزشی کشور مکزیک با هنر پاپیه ماشه یا همان تکنیک مجسمه سازی با کاغذ آشنا شد. چند سالی هم در کانون پرورش فکری بچه ها، این تکنیک را به بچه ها و نوجوانان آموزش داد و این روزها هم در کارگاه خانگی اش در محله قلهک، اهالی و هنرمندان علاقه مند را با این تکنیک مجسمه سازی آشنا می نماید.