تخریب آثار باستانی و نابودی پوشش گیاهی؛ هدیه معدن کاران برای تکاب! - تور سریلانکا

گروه دانشگاه خبرنگاران، تکاب از شهر های جنوبی آذربایجان غربی است که در منطقه ای کوهستانی واقع شده و به دلیل وجود 2 معدن طلا و 50 معدن سنگ یکی از ظرفیت های بی بدیل مالی در شهرستان به شمار می رود.

شهرستان تکاب با داشتن آب و هوای کوهستانی و صد ها چشمه آب قابل شرب و مراتع متراکم و فراوان می تواند علاوه بر ایجاد اشتغال و شکوفایی منطقه، در توسعه صادرات دامی و کشاورزی نقش ارزنده ای ایفا نماید. اما بهره برداری غیراصولی از معادن، عامل اصلی تخریب گسترده منابع طبیعی این منطقه به شمار می رود، این درحالی است که اگر بهره برداران معادن مقررات و اصول اصلی بهره برداری را رعایت نمایند سطح تخریب منابع طبیعی وملی بسیار کاهش می یابد.

طی سال های گذشته فعالیت معدن کاران و شرکت های معدنی در شهرستان تکاب به بالاترین میزان خود رسیده است. بهره برداران معادن سنگ های ساختمانی و تزئینی، شن و ماسه و خاک بدون توجه به شرایط طبیعی واکو سیستم منطقه به فعالیت گسترده خود ادامه می دهند و همین امر باعث تخریب منابع طبیعی و طبیعت بکر تکاب شده است و به بسیاری از مناطق که از اهمیت فوق العاده طبیعی وزیست محیطی برخوردار بوده و حتی قابلیت گردشگری دارند لطمه جبران نا پذیری خورده است.

بهره بردای بی رویه از معادن باعث تخریب مراتع می گردد

به نظر کارشناسان محیط زیست مسموم شدن آب های سطحی و زیرزمینی، از بین رفتن اکوسیستم طبیعی منطقه، تخریب مراتع و مزارع، تهدید جدی چشمه سار ها و آب های زیرزمینی، از بین رفتن شرایط زیست محیطی برای ساکنین منطقه، به خطر افتادن زندگی جانوری و گیاهی مخصوصا گیاهان دارویی و ... از نتایج فعالیت بی حد این معادن بوده است.

شهرستان تکاب با داشتن آثار تاریخی بسیاری مانند تخت سلیمان، غار کرفتو، چملی گل، منطقه معروف به چهارباغ در یلقون آغاج، زندان برنجه، دژساری قورخان و... یکی از مناطق گردشگری کشور است و از نظر داشتن چشم انداز های طبیعی فراوان، یکی از مناطق مستعد جهت سرمایه گذاری های گردشگری به شمار می رود. حال فعالیت بی رویه برای بهره برداری از معادن این منطقه تاریخی و گردشگری را با چالش روبرو ساخته است.

منطقه تاریخی طویله داغی محصور به روستا های بخش تخت سلیمان، روستا های احمدآباد، قره بلاغ، بابانظر و فاقلو و بقعه ایوب انصار در دورباش، قله های ازناو، قره خان و سنگر عابد خان واقع در روستای یولقون آغاج که زیست گاه خرس قهوه ای، گرگ ها و مار های زنده زای زرد،(که نسل آن ها در حال انقراض است) و نیز منطقه موسوم به قیرخ بولاغ که آب روستای یلقون آغاج از آنجا تامین می گردد از مهمترین مناطق تخریب شده تکاب توسط شرکت های معدنی است.

پاپاق قالا محوطه ای باستانی با قدمت 3 هزار ساله است که در کنار روستای یولقون آغاج قرار گرفته است. این محوطه در سال 1385 در لیست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. استخراج سنگ های تراورتن از سوی معدنکاران چندین سال آسیب های فراوانی به محیط زیست و روستائیان این منطقه وارد شده. اخیرا نیز تجهیزات و ماشین آلات جدیدی را برای استخراج بیشتر، به منطقه فرستاده اند که موجب نگرانی و اعتراض شدید روستاییان شده است.

به گفته اهالی روستا، چند سال پیش با شکایت روستائیان، اداره میراث فرهنگی تیکان تپه فعالیت این معدن را به دلیل تخریب مقابر باستانی پاپاق قالا متوقف کرد، اما معدنکاران با استفاده از رانت، دوباره مجوز فعالیت گرفتند.

عدم رعایت فاصله قانونی معدن با روستا

رسول صادقی، رئیس شورای روستا یولقون آغاج در مصاحبه با خبرنگار ما در این باره می گوید: در روستای یولقون آغاج 8 معدن وجود دارد که از این تعداد 4 معدن فعال است. معدن سنگ تراورتن از سال 83 تا 97 در این منطقه مشغول فعالیت بوده است که در این مدت مردم منطقه نسبت به بهره بردای اجرا شده از سوی معدن کار اعتراضاتی هم داشتند. از سال 97 تا 10 روز قبل این معدن فعالیتی نداشته، اما اخیرا نیز تجهیزات و ماشین آلات جدیدی را برای استخراج به منطقه فرستاده شده است.

صادقی در ادامه می افزاید: یکی از مسائلی که مردم دارند عدم رعایت فاصله قانونی معدن تا روستا است فاصله قانوی باید 500 متر هوایی معدن از روستا باشد که این فاصله رعایت نشده و تخریبات و گرد و غبار این معدن موجب آلوده شدن چراگاهها، باغات، اراضی کشاوری و آب های منطقه شده و اهالی روستا را با مسائل و بیماری های تنفسی روبرو نموده است.

وی ادامه می دهد: فاصله معدن تا روستا 300 متر هوایی است و تردد ماشین هایی بارگیری معدن از داخل روستا، موجب سلب آسایش و امنیت روحی و روانی مردم شده وآلودگی صوتی و گرد و خاکی که از تخریب ایجاد می گردد موجب مسائل حاد تنفسی شده، و در کل فعالیت معادن زندگی اهالی را با خطر جدی روبرو ساخته است.

رئیس شورای روستا یولقون آغاج می گوید: پیش از این معدن دیگری در همجواری این روستا با برخورد به یکی از شریان های چشمه زیر زمینی این روستا بصورت متروکه رها شده که علاوه بر مسائل عدیده ای برای باغداران، ساکنان آن روستا و مسائل زیست محیطی چهره نامناسبی در این منطقه ایجاد نموده است.

شنیده ها حاکی از این است که پیش از این نیز، از فعالیت معدنی در روستای فاقلو توسط مردم جلوگیری شد و بعد ها با رای دیوان عدالت اداری حق به اهالی روستا داده شد که این موضوع نیز از طرف اداره صنعت معدن و تجارت استان نادیده گرفته شده و فعالیت معدن از سر گرفته شد.

برخی از مناطق تاریخی در تکاب به خاطر وجود بهره برداری های غیر اصولی معدنکاران تخریب شده است. زیستگاه گونه های نادر جانوری از قبیل انواع کبک، قوچ وحشی و گربه وحشی و خرس در معرض تخریب جدی قرار دارند. میتوان با عدم صدور مجوز بهره برداری و استخراج معادن و نظارت بر ده ها معدنی که در حال حاضر بدون هیچ گونه محدودیتی در حال نابودی منطقه اند و معین کردن کامل محدوده مورد استفاده آنان گام های موثرتری برای حفظ منابع طبیعی تکاب برداشت.