ضرورت طراحی دوره تحصیلی شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش - تور سریلانکا

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، در سومین نشست ارائه گزارش عملکرد دفاتر سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی براساس برنامه های ابلاغی سال 1400 عملکرد 9 ماهه دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش، با حضور رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی آنالیز شد.

در ابتدای جلسه، حسن ملکی گفت: به نظر من، در سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، هر دفتر دارای حال و هوا و تفاوت هایی است. در این راستا، دفتر انتشارات و فناوری حال و هوایی آمیخته به هنر دارد لذا فعالیت های این بخش از یک سیالیت برخوردار است. با توجه به گزارش این دفتر که در جلسه قبل مطرح شد، فعالیت ها برای ما امیدبخش بود که نشان دهنده کوشش صادقانه مسئولان قبلی و مدیر کنونی است البته نواقصی نیز در این بخش، وجود داشت اما پیشرفت هایی نیز در کار دیده شد.

وی درباره دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش، اعلام کرد: دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش، صبغه مهارتی دارد لذا اگر بخواهیم یک هسته مرکزی برای فعالیت های این دفتر تعیین کنیم، مهارت آموزی عنوان اصلی آن به شمار می رود. بدیهی است که مهارت در هر یک از بخش های این دفتر یعنی فنی و حرفه ای و کاردانش دارای مفاهیم و شکل های ساختاری خاص است بنابراین پیروزیت این دفتر زمانی حاصل می گردد که عملاً هنرجویان به مهارت یا مهارت هایی دست پیدا نمایند. بدیهی است که اگر این اتفاق رخ ندهد، نشان دهنده عدم پیروزیت ما در برنامه هایمان است.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی ادامه داد: به نظر من، در بخش تألیف نظری نقشه کلان وجود دارد، زیرا برنامه درسی ملی معطوف به این بخش است اما مباحث مربوط به فنی و حرفه ای و کاردانش، در این سند کمرنگ تر است لذا می توان گفت که مباحث این بخش در غربت واقع شده است لذا لازم است که دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش، برای ادامه جهت و اجرای شکل پیروز کار، ابتدا نقشه کار را تعریف کند که همان طراحی دوره تحصیلی است.

ملکی اضافه نمود: متأسفانه تا امروز طراحی دوره تحصیلی در این دفتر به تأخیر افتاده البته در بخش های دیگر به صورت موردی پیشرفت هایی صورت گرفته اما در بخش طراحی دوره تحصیلی، احتیاجمند کوشش بیشتری هستیم زیرا بدون طرح و نقشه عملاً کار به سمت جلو سوق پیدا نخواهد کرد. بدیهی است که در طراحی دوره تحصیلی باید همه عناصر اصلی این دوره تعین پیدا نموده، و مورد توجه قرار گیرد بنابراین باید طرح های خرد در این دفتر برگرفته از طرح کلی یعنی طراحی دوره تحصیلی باشد.

وی تأکید کرد: در راستای تعیین شدن عملکرد این دفتر، لازم است که در جلسه پیش رو، به این سؤال پاسخ دهیم که دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش در برنامه های مصوب خود، تا چه اندازه پیشرفت نموده است و در چه نقاطی دچار مشکل است؟ در ادامه لازم است که درباره دلایل توقف کار در بعضی از نقاط شرح داده گردد. در واقع لازم است که دلیل ها به شکل شفاف مطرح شوند و جهت به شکل مستدل و مستند تعیین گردد.

عملکرد دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش نقد و آنالیز شد

در ادامه جلسه، بهنام نیک نژاد مدیر طرح و برنامه سازمان به ارائه گزارشی آماری از عملکرد دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش پرداخت و اعلام کرد: بدیهی است که استمرار این جلسات، باعث پیشرفت کارها و برطرف بخش مسائل بخش های مختلف می گردد البته همان طور که می دانید، این دفتر دارای تنوع گسترده ای در نوع اقدامات است.

وی شرحاتی درباره جزئیات سرفصل های اقدامات این دفتر پرداخت و جزئیات آماری هر بخش را برای حاضران شرح داد.

افشار بهمنی، مدیرکل دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش به ارائه گزارش عملکرد این دفتر پرداخت و گفت: کوشش های متعدد و فشرده ای در این دفتر، به وسیله همکارانم، و با راهبری های ریاست محترم و قائم مقام سازمان، صورت گرفته که جای تقدیر و تشکر دارد زیرا به واسطه این حمایت ها، کار در مرحله بسیار خوبی واقع شده است.

وی ادامه داد: هر کدم از معاونین این دفتر دو پروژه کلان رمزینه ها و ترویج و اشاعه برنامه ها و ماموریت ها را دنبال کردند. در گروه های پژوهش نیز، مسئولانی در یک کارگروه تخصصی برای محتوا سازی سند تخصصی تعیین شد لذا کار در بخش های مختلف پیگیری و دنبال می گردد.

مدیرکل دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش توضیح داد: به نظر من، ماحصل اقدامات صورت گرفته در سند دوره تحصیلی قابل مشاهده است البته در ادامه نیز نظرات کارشناسان، به صورت مکتوب احصاء شد و محتوای سند، در دست بازنویسی نهاده شد.

وی اضافه نمود: نیز کار بازنویسی سند دوره تحصیلی مورد توجه نهاده شد. البته در این فرایند بعضی از برنامه ها مانند فراوری بسته های تحولی اندکی با تأخیر روبه رو شده است زیرا این امر منوط به تدوین استانداردهاست که خوشبختانه در مرحله خوبی واقع شده است و ان شاالله به زودی نهایی خواهد شد. هدف اصلی در این بسته های تحولی رشته های نو است که به لطف خداوند مطالعات در این بخش به نتیجه رسیده است لذا امیدواریم که در فصل زمستان کار با قوت بهتری دنبال گردد.

فراوری 125 عنوان محتوا در بخش رمزینه های سریع پاسخ دفتر فنی و حرفه ای

حسن عبدالله زاده، معاون دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش درباره اقدامات صورت گرفته در بخش رمزینه های سریع پاسخ، گفت: به نظر من کار صورت گرفته در این دفتر کاملاً جهادی بود. با توجه به برنامه ای که تدوین شده بود، مرحله اول کار، منوط به فراوری 26 عنوان بود که خوشبختانه به موقع انجام شد. در بحث تأمین محتوا نیز، 50 میلیون فراوری صورت گرفته که به زودی برای توزیع آن اقدام خواهد شد. در مرحله دوم نیز مجدداً 125 عنوان، برای رمزینه های سال تحصیلی آینده مورد توجه نهاده شد، و کار فراوری آن در دست انجام نهاده شد.

وی اضافه نمود: با توجه به برنامه ریزی های صورت گرفته، امیدواریم که در بحث محتوای تعاملی و پویانمایی و ... طی امسال، ورودی جدی خواهیم داشت تا بتوانیم به فراوری محتوا بپردازیم البته در این راستا فراخوانی نیز آماده شده است تا بتوانیم از حضور شرکت های توانمند، در این بخش، استفاده کنیم.

معاون دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش توضیح داد: با توجه به آشنایی که به واسطه جشنواره فیلم فجر، با بعضی از شرکت های توانمند، شکل گرفت، امیدواریم که در سال آینده بتوانیم محتواهای خوبی را فراوری کنیم و به دست دانش آموزان برسانیم. طبق پیش بینی ما تا اوایل خردادماه، فراوریات به نظر کارشناسی و آنالیز خواهند رسید تا دغدغه ای برای شهریور نداشته باشیم.

اقدامات بخش های مختلف دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش آنالیز و ارزیابی شد

محسن کیا لاشکی، رئیس گروه علوم پایه نیز در بخش دیگری از جلسه به ارائه گزارشی در راستای طرح غنی سازی برنامه ویژه مدرسه در هنرستان ها پرداخت و گفت: در راستای خوشه شایستگی های فنی و حرفه ای، اقدامات متعددی صورت گرفته است اما در این بخش، ما یکی از شاخص های فنی را که چندان به آن پرداخته نشده، اما در نظام های بین المللی وجود داشت، بومی سازی کردیم.

وی در ادامه به تبیین جزئیات این طرح پرداخت و گفت: در این مطالعه تطبیقی علاوه بر مطالعه کشورها، نسبت سرانه تحصیلی به GDP، تعیین شد. در ادامه نیز، کشورهایی که شبیه تر به ساختار ما بودند، مورد توجه نهاده شدند. در واقع این شاخص نشان داد، کشورهایی که تا به امروز کمتر به آن ها پرداخته شده بود، در بخش هایی به ما نزدیک تر هستند و الگوهایی کاربردی تر می توان از این بخش ها برداشت کرد.

کیا لاشکی تأکید کرد: در گام نخست این طرح، وضع مطلوب یا اصطلاحات آرمان ها مورد توجه نهاده شد. در بخش دوم نیز به وضع موجود نگاهی داشتیم. در بخش سوم این طرح نیز، شاخص هایی احصا شدند که نشان دهنده تحقق برنامه ویژه مدرسه است و تمام 9 دامنه دانش آموزان فنی و حرفه ای، در آن مورد آنالیز نهاده شده است.

بیات نیز درباره طراحی دوره تحصیلی در بخش فنی و حرفه ای دوره، گفت: یکی از کارها، در دفتر فنی و حرفه ای، آنالیز برنامه ای متناسب با وضع موجود بود تا بدون احتیاج به پرسش مجدد، و بازنگری اسناد کلان، بتواند وضع موجود را سامان دهی کند. در این راستا نیز، کارهایی انجام شد که مورد اصلاح و بازبینی نهاده شد لذا امیدواریم که این سند اولیه بتواند، وضع اجرا را به سمت بهینه شدن، سوق دهد.

وی اضافه نمود: بحث کلان طراحی دوره در بخش فنی و حرفه ای، از جمله قسمت هایی است که در فرایند کار دنبال شد اما با توجه به اینکه بخش فنی و حرفه ای احتیاجمند یک اصلاح قانونی است، و هنوز هویت این شاخه کاملاً تعیین نیست، کار با موانع مختلفی روبه رو شد که احتیاجمند پیگیری است.

عابدین آریانپور رئیس گروه کشاورزی در ادامه درباره سند تربیت و یادگیری شاخه کاردانش شرح داد و گفت: این اقدام با همکاری بخش های مختلف و به شکل گروهی صورت گرفته، و تقریباً به اتمام رسیده است البته در ادامه لازم است که بازخوردهای مدیران بالا دست و شورا مطرح گردد، تا اگر احتیاج به بازنویسی یا بهبود کار است، مورد توجه قرار گیرد.

وی ادامه داد: متأسفانه مأموریت های بخش فنی و حرفه ای و کاردانش، در هیچ کدام از اسناد به شکل شفاف تعیین نشده است لذا لازم است که در یکی از مهم ترین اقدامات، اصلاح این بخش مورد توجه قرار گیرد.

منصوری نیز درباره حوزه کار ارزشیابی و کمیته آموزشی دفتر اعلام کرد: در ابتدای کار 10 رشته فنی و حرفه ای برای ارزشیابی در دستور کار نهاده شد. در ادامه نیز سه عنوان پژوهشی مستقل تعیین شد که بعدها در جلسات شورای معاونین، بر ارزشیابی همه رشته ها، تأکید شد، و در دستور کار نهاده شد.

او اضافه نمود: با توجه به اینکه مبحث فراخوان برای جذب پژوهشگر، بنا به دلایل مختلفی، قابلیت اجرا پیدا نکرد، برای اجرای پژوهش های تعیین شده، پژوهشگرانی از میان هیئت علمی دانشگاه ها شناسایی شدند، و پس از تأیید به وسیله بخش های مختلف، تدوین فرایند کار این افراد، در دستور کار نهاده شد.

منصوری ادامه داد: یکی از دغدغه های مهم ما در راستای همکاری با پژوهشگران علاقه مند است بنابراین لازم است که مطالبات سازمان را از این پژوهشگران تعیین کنیم. در واقع برای افزایش مفاهمه در این بخش و توجیه و تبیین این افراد، ما کارگاه ارزشیابی برنامه های درسی در حوزه فنی و حرفه ای را طراحی و اجرا کردیم.

مجتبی انصاری پور رئیس گروه برق نیز اظهار کرد: طراحی و اعتبار بخشی برنامه ریزی درسی منطقه ای از جمله اقدامات دفتر فنی و حرفه ای است که تا به امروز بخش هایی از آن صورت گرفته است. بخش طراحی این برنامه به شکل برون سپاری و با حضور کارشناسان خارج از سازمان در دست اجرا نهاده شده است لذا لازم است که در بخش اعتبار بخشی اندکی حمایت بیشتری انجام گردد.

وی تأکید کرد: با توجه به تنوعی که در رشته فنی و حرفه ای و کاردانش وجود دارد که بیش از 41 رشته را شامل می گردد، نشان می دهد که طراحی یک الگوی واحد، چندان کارساز نخواهد بود. بر همین راستا شاید لازم باشد که در این بخش با نگاهی واقع نگر وارد عمل شویم لذا در بخش اجرای این طرح، لازم است که به عناوین تأثیرگذار در فرایند توجه کنیم.

بشری گل بخش نیز، در ادامه جلسه به شرح طراحی الگوی صنایع دستی پرداخت و گفت: طبق راهبردهای ریاست محترم سازمان، فرایند توصیفی در این سند مورد تأکید نهاده شد. این سند دارای بخش های تبیین شرایط موجود، احصاء تمام رشته ها و حرفه های موجود در ایسکو و آنالیز تک تک رشته های شاخه کاردانش با توجه به اینکه ذیل کدام شاخه هستند، دسته بندی شدند.

وی اضافه نمود: در ادامه این فرایند، و درون استانداردهای هر رشته، تحلیل و آنالیز انجام شد تا هم پوشانی ها و عدم مطابقت ها کاملاً تعیین گردد لذا رشته هایی که امکان تجمیع داشتند، تعیین شد.

بشری گلبخش رئیس گروه هنر اعلام نمود: شاخص های این بخش، برگرفته از استانداردهای بسته برنامه درسی کاردانش گرفته شده است. در ادامه فرایند نیز، بر اساس تحلیل صورت گرفته، الگویی واحد برای صنایع دستی ارائه شد که دارای دو حالت و رویکرد است.

پرستو آریا نژاد رئیس گروه عمران درباره سند احتیاج سنجی شرح داد و گفت: ما در فرایند کار سعی کردیم که سند احتیاجسنجی را به عنوان زیرساخت کار در نظر بگیریم لذا سعی کردیم که در راستای سند احتیاج سنجی شغلی و تجزیه و تحلیل حرفه و مشاغل به بخش های مختلف این عرصه بپردازیم.

او اضافه نمود: در بخش امکان سنجی نیز به سه بخش آموزش، جنبه مالی و زیست محیطی مشاغل پرداختیم لذا این سند با توجه به سند آمایش منطقه ای انجام شد. در احتیاجسنجی شغلی، به بازار کار مراجعه کردیم تا مشاغل مورد احتیاج بازار کار را احصاء کنیم. در ادامه نیز مباحث امکان سنجی شامل مسائل مالی، زیست محیطی و ... مورد توجه نهاده شد.

رقیه متحیر پسند کارشناس مسئول مکانیک درباره سند تدوین استاندارد بسته تربیت و یادگیری فنی و حرفه ای، شرح داد و گفت: این سند حاصل کار تیمی و گروهی است لذا ما سعی کردیم که کار بر اساس اسناد بالا دستی شامل برنامه درسی ملی، سند تحول و ... تدوین کنیم. بر همین مبنا نیز، در بدو امر، به مؤلفه های کلی پرداختیم و سعی کردیم که به سؤالاتی نظیر این مباحث که اساساً باید چه سیاست ها و اصولی باید رعایت گردد، پرداختیم.

وی ادامه داد: در مرحله بعد، و جزئیات نیز به اجزای بسته تربیت و یادگیری پرداختیم و ساختارهای خردتر را مورد توجه قرار دادیم.

متحیر پسند توضیح داد: در بخش دیگری از این سند نیز، سعی کردیم که اهداف و عناصر مختلف را مورد توجه قرار دهیم بنابراین استانداردهای عرصه محتوای چند رسانه ای در بخش های مختلفی چون فنی، آموزشی و ... مورد آنالیز نهاده شد.

معصومه رضوانفر معاون دفتر فنی و حرفه ای و کاردانش درباره برنامه های درسی ترکیبی شرح داد و گفت: جلسات متعددی در راستای اجرای این برنامه برگزار گردید تا جهت کار را تعیین کنیم. بر همین مبنا با توجه به تنوع بالای رشته های فنی و حرفه ای، یک برنامه درسی متناسب این شاخه را با شرایط جامعه، تدوین کنیم.

وی اعلام نمود: همان طور که می دانید، یکی از مراحل برنامه درسی اشاعه است، که نقش بسیار مهمی در بهره برداری جامعه هدف دارد. بر همین مبنا نیز، ما سعی کردیم که یک سلسله فعالیت را، برای این بخش طراحی کنیم تا این بخش به شکل بهتر و پررنگ تری دیده گردد. امیدواریم تا اواخر بهمن ماه، در اغلب رشته ها، این برنامه برای معلمان، دانش آموزان، مدیران و ... طراحی گردد.

طراحی دوره تحصیلی شاخه کاردانش و فنی حرفه ای لازم است

ملکی در بخش پایانی جلسه، از اقدامات صورت گرفته، تشکر کرد و گفت: طراحی الگو از جمله اقدامات قابل تقدیر در این دفتر است زیرا بدون الگو حرکت کردن، در عرصه برنامه ریزی درسی، بسیار خطرناک است. بدیهی است که ما با الگوها می توانیم کار را پیش ببریم لذا در این راستا لازم است که طراحی دوره تحصیلی که همان الگوی مادر است، مورد توجه قرار گیرد. بدیهی است که بدون این الگو، سایر اقدامات هویت نخواهند داشت لذا لازم است که طراحی این الگو در اسرع وقت انجام گردد.

وی اعلام نمود: این نکته که باید دوره فنی و حرفه ای، و نظری را با یکدیگر ببینیم، کاملاً درست است اما همان طور که می دانید، قوانینی در این بخش وجود دارد که باید به آن توجه کنیم. همان طور که می دانید، زیر نظام اصلی سند تحول بنیادین، برنامه درسی ملی است، و در این برنامه نیز بر 11 حوزه یادگیری و بخش های دیگری تأکید شده است لذا فضا برای برنامه ریزی بخش تألیف نظری، فراهم شده است اما در بخش فنی و حرفه ای بدیهی است که حق مطلب ادا نشده، و عملاً دارای فقری فناورانه هستیم بنابراین لازم است که برای این بخش به طراحی دوره تحصیلی بر پایه مبانی برنامه درسی ملی بپردازیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی تأکید کرد: بدیهی است که امکان انتظار کشیدن برای اصلاح سند تحول بنیادین، بسیار زمان بر است لذا لازم است که با طراحی دوره تحصیلی برای اصلاح این بخش گام برداریم. بدیهی است که توجه به واقعیت ها، لازم است زیرا همین واقعیت ها تبدیل به ضرورت می گردد لذا بی توجهی به ضرورت ها خسران در پی خواهد داشت.

ملکی الگوی برنامه ریزی منطقه ای را مثبت خواند و گفت: این برنامه ریزی منطقه ای باید منطبق بر احتیاجسنجی ها باشد اما من احساس می کنم که در این عرصه دچار یک خلأ احتیاجسنجی هستیم بنابراین طراحی یک الگو در این بخش، باید مورد توجه قرار گیرد.

وی بر لزوم توجه به برنامه ترکیبی در فرایند کار، تأکید کرد و اضافه نمود: باید در فرایند طراحی برنامه ترکیبی به این نکته توجه کنیم که این بخش شامل ترکیب دو سبک و شیوه های آموزشی است لذا لازم است که در فرایند کار بر این تعریف تأکید داشته باشیم، و از آن غافل نشویم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی از طراحی الگوی مفهومی صنایع دستی تشکر کرد و گفت: کار صورت گرفته، نوعی الگوی برنامه ریزی درسی است که جای تشکر و تقدیر دارد. این اقدام در راستای آماده سازی افراد برای خوشه ای از مشاغل است زیرا امروز امکان آماده سازی افراد برای یک شغل وجود ندارد و مشاغل امروزی در حال تغییرات خاصی هستند. در این راستا لازم است که بر روی این کار ارزشمند، تمرکز بیشتری گردد زیرا آنچه که صورت گرفته، یک رویکرد قابل توجه در بخش فنی و حرفه ای است.

ملکی ادامه داد: متأسفانه امروز کاردانش تحقق یافته، شباهت های بسیاری با شاخه فنی و حرفه ای دارد بنابراین لازم است که در این باره اقدامات زیرساختی انجام دهیم البته من فکر می کنم که در طراحی دوره تحصیلی بتوانیم بخش هایی از نقص های مربوط به این شاخه را پوشش دهیم.

وی اعلام کرد: در بخش ارزیابی ما احتیاجمند تربیت و آموزش ارزش یاب هستیم بنابراین لازم است که در این راستا فکر کنیم زیرا ما به این بخش احتیاجمند هستیم.