خبرنگاران پمپئو در دوره گردی های خارجی به دنبال چیست؟ - تور سریلانکا

به گزارش روز آدینه خبرنگاران، پمپئو در سفرهای دو ماهه اخیر منتهی به انتخابات، به منطقه آمریکای لاتین و سپس بعضی کشورهای آسیایی در همسایگی پکن، به دنبال خلاصی از سیاست نزدیکی به چین طی توافق ایجادشده در دوره ریچارد نیکسون رئیس جمهوری سابق آمریکا (1974-1966) به تکاپو افتاده است.

با توجه به افزایش تنش های میان چین و آمریکا در دولت دونالد ترامپ، می توان سایه این رقابت را در بسیاری از اقدامات واشنگتن مشاهده کرد. به حدی که پمپئو وزیر خارجه این کشور در یک ماه مانده به انتخابات آخرین کوشش هایش را هم برای فشار آوردن بر چین به امید تاثیرگذاری در فرایند مبارزات انتخاباتی به کار می گیرد.

تارنمای شبکه چندملیتی تله سور در منطقه آمریکای لاتین، در مقایسه ای تحلیلی میان سفرهای مایک پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا، طی دو ماه اخیر (شهریور- مهر) به همسایگان ونزوئلا در آمریکای لاتین و همسایگان چین در آسیا این سفرها را به منظور فشار بر ونزوئلا و چین ارزیابی می نماید.

سفر پمپئو به آمریکای لاتین

طبق نظر تحلیل گران مسائل سیاسی، پمپئو در سفرهای سه روزه خود در ماه گذشته (شهریور) به بعضی کشورهای آمریکای لاتین در حالیکه با ادعاهای کلیشه ای ایجاد دمکراسی و تقویت روابط محبت آمیز از کشورهایی همچون برزیل، سورینام، گویان و کلمبیا بازدید کرد اما در واقع، در میان اهداف منفعت طلبانه ای چون بهره برداری از منابع نفتی و انرژی این کشورها، واشنگتن به دنبال همسو کردن این کشورها با سیاست های خصمانه خود برای فشار آوردن بر ونزوئلا در راستای تحقق اهداف مداخله جویانه اش در کاراکاس بوده است. به ویژه با نگاهی تاریخی به افزایش تنش های بین دو کشور هم مرز کلمبیا و ونزوئلا رد پای اقدامات تحریک آمیز ایالات متحده را در تمام این درگیری ها که به گفته مادورو از جانب کلمبیا شروع شده، می توان دید.

اگر سفرهای چند ماه اخیر این دیپلمات آمریکایی را به نظرسنجی های مداوم از کاهش محبوبیت ترامپ ارتباط دهیم، روشن می گردد که از طرفی واشنگتن همیشه به دنبال پیشبرد اهداف مداخله جویانه خود از جهت کشورهای دوست و دولت های همفکر خود در دنیا بوده و از سوی دیگر فعال شدن وزیر خارجه آمریکا در رقابت های انتخاباتی و تبلیغاتی ترامپ به منظور جبران عملکرد ضعیف خود بوده که دستاوردی جز دامن زدن به اختلافات و سردی روابط واشنگتن با متحدان اروپایی و آسیایی برای ترامپ به همراه نداشته است.

دولت دونالد ترامپ که از زمان به قدرت رسیدن در کاخ سفید بنا را بر تشدید فشارها و به نوعی ایجاد حصار دیپلماتیک علیه دولت ونزوئلا گذاشته بود، با حضور پمپئو در پشت دروازه های ونزوئلا، بر اغراض خصمانه خود علیه دولت بولیواری صحه گذاشت.

تاثیر ملاقات یک روزه پمپئو از برزیل به اندازه ای بود که خورخه ارئاسا وزیر خارجه ونزوئلا در پیامی توییتری از تعلیق اعتبار نامه دیپلمات های ونزوئلایی و منع تردد خودروهای سفارت و کنسولگری های این کشور از سوی دولت برزیل اطلاع داد.

از دیگر اهداف سفر وزیر خارجه آمریکا به آمریکای لاتین می توان به احساس خطر آمریکا از نفوذ اقتصاد و سرمایه گذاری چین در این حوزه اشاره نمود. نشریه گلوبال تایمز در گزارشی با موضوع سفر پمپئو به آمریکای لاتین نوشت: پمپئو بعد از اروپا و خاورمیانه، لابی ضد چین را به آمریکای لاتین می آورد؛ سیاست های واشنگتن علیه پکن، بی پایه و اساس و از پیش طراحی شده، با هدف تحت فشار قرار دادن منافع چین و افزایش حضور آمریکا در این منطقه است.

به نوشته این روزنامه، بسیاری تحلیلگران معتقدند حتی یاری های اخیر چین به کشورهای آمریکای لاتین به منظور مقابله با بیماری کووید-19 باعث شد تا آمریکا احساس خطر کند.

سفر پمپئو به ژاپن

پمپئو در برنامه سفر انتخاباتی خود پس از آمریکای لاتین، بازدید از ژاپن، کره جنوبی و مغولستان را در ماه اخیر در دستور کار قرار داده بود. سفر به ژاپن و ملاقات با یوشیهیده سوگا نخست وزیر جدید این کشور اگرچه با ادعای تقویت سامانه دفاعی مستقر در ناوهای دریایی توکیو و شرکت در نشست چهارجانبه با حضور وزرای خارجه هند و استرالیا صورت می گرفت، اما آمریکا با اقدامات تحریک آمیز از ژاپن به عنوان سپر امنیتی و حتی محرک تضعیف کننده قدرت مالی چین استفاده می کرد.

البته وزیر امور خارجه آمریکا در بازدید آسیایی خود، طی نشست چهارجانبه با کشورهای ژاپن، استرالیا و هند آشکارا، همکاری عمیق تر همپیمانان آسیایی را با هدف مقابله با آنچه که او نفوذ منطقه ای فزاینده چین می خواند، خواهان شد.

وزیر امور خارجه آمریکا پیشتر گفته بود که تیم وی درمورد سفرهای برون مرزی، ساعت به ساعت تصمیم گیری می نماید. اما با وجود این ادعای رئیس دیپلماسی واشنگتن، به دلیل مثبت شدن نتیجه آزمایش کرونای ترامپ، سفر وی به کره جنوبی و مغولستان لغو شد.

نگاهی به پیشینه روابط آمریکا و چین

در سال 1972 در توافقی بین پکن و واشنگتن، آمریکا با به رسمیت شناختن چین واحد روابط دیپلماتیک خود را با هدف نزدیکی هرچه بیشتر، با دولت چین برقرار کرد.

این توافق در پی اختلاف میان چین و تایوان پس از جنگ داخلی چین انجام شد. همزمان با تاسیس جمهوری خلق چین در سال 1949 ، رژیم حزب کومین تانگ که قبلا بر چین حاکمیت داشت و در جنگ داخلی شکست خورده بود به سمت تایوان عقب نشینی کرد و حکومت خود را در آن بخش از سرزمین چین حفظ کرد. بدین ترتیب، این نکته که کدام طرف دولت قانونی کشور چین است، در درازمدت بحث برانگیز بوده است.

تا اینکه در 25 اکتبر 1971، مجمع عمومی سازمان ملل با اکثریت قاطع، طی قطعنامه ای، با اخراج نماینده تایوان، نماینده دولت جمهوری خلق چین را به عنوان نماینده قانونی کشور چین به رسمیت شناخت و از آن موقع دولت جمهوری خلق چین به عنوان تنها دولت قانونی چین توسط جامعه دنیای به رسمیت شناخته شد.

تا یکم ژانویه 1979، چین و ایالات متحده رسما روابط دیپلماتیک برقرار کردند و دلیلش نیز این بود که واشنگتن تعهد داد از سیاست چین واحد پیروی کند.

اما واشنگتن در سال های بعد با فروش اسلحه به تایوان و اقدامات تحریک آمیز دیگر، تعهدات خود را نقض نموده و با وجود حفظ روابط دیپلماتیک ظاهری اقدامات تفرقه برانگیز خود را در سیاستی دو سویه با تایوان و چین ادامه داده است. هدف نهایی حکومت فعلی منطقه تایوان جدایی تایوان از چین بود اما آمریکا نمی خواست نشان دهد در راستای خواسته تایوان حرکت می نماید. بلکه با زرنگی و به وسیله اقداماتی مانند فروش اسلحه به تایوان و پیشنهاد و تصویب قوانین مربوط به تایوان، مدام امیدهای واهی به جدایی طلبان تایوان بدهد و مقامات تایوان را برای تشدید تنگناها با پکن و تحمیل فشار بر پکن، وسوسه کند.

روابط چین و آمریکا به ویژه در پی قدرت دریافت پکن در عرصه مالی که اقتصاد فزونی جویانه آمریکا را تحت الشعاع قرار می داد، به تیرگی گرایید.

ترامپ تیرگی روابط واشنگتن و پکن را افزایش داد

در دوره باراک اوباما رئیس جمهوری پیشین آمریکا، پکن و واشنگتن در بعضی مسائل اختلاف نظرهایی داشند: رونق مالی چین در دنیا که این کشور را به رقیبی سرسخت برای آمریکا تبدیل نموده بود، دولت واشنگتن را از اقدامات چین در عرصه مالی ناراضی می کرد. همچنین واشنگتن به حملات سایبری که به گفته آنها، توسط چین برنامه ریزی شده بود، اعتراض داشت و کشتی های نظامی خود را به نزدیکی جزایری در دریای چین جنوبی که پکن ادعای حاکمیت آنها را داشت، اعزام نموده بود. با این وجود، روابط مالی و دیپلماتیک این دو کشور همچنان برقرار بود.

اما از شروع ریاست جمهوری ترامپ این اوضاع رو به وخامت گذاشت. روزنامه نیزاویسیمایا گازیتا چاپ مسکو در گزارشی تحلیلی نوشت: دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا از زمان به قدرت رسیدن با 18 تن از رهبران کشورهای خارجی مذاکره نموده بود، ولی با جی شین پینگ رئیس جمهوری چین گفتگویی نداشته است و از همان شروعریاست جمهوری ترامپ این نگرانی وجود داشت که در دولت جدید آمریکا روابط واشنگتن و پکن بشدت تیره گردد.

ترامپ وعده داده بود که توان نظامی آمریکا را در آسیا افزایش دهد و برای کالاهای چینی عوارض سنگین گمرکی وضع کند. با گذر زمان ترامپ به دنبال تحقق وعده های خصمانه خود حتی فعالیت شرکت تیک تاک را به عنوان شبکه اجتماعی گسترده در آمریکا، ممنوع نمود تا بر تنش های موجود بیش از پیش بیفزاید.

واشنگتن در ادامه قدرت طلبی در برابر چین، دولت این کشور را به نظامی کردن منطقه دریای جنوبی چین و منع استفاده دیگر کشورهای همسایه از مخازن انرژی موجود متهم کرد. سخنگوی وزارت امور خارجه چین در واکنش به دخالت آمریکا در دریای جنوبی چین گفته بود که این دریا ایالت هاوایی آمریکا نیست که در آن دخالت می نماید.

آمریکا که چین را هدف تجاری خود قرار داده است، چون به تنهایی خود را قادر به تحقق این هدف نمی دید، کوشش کرد تا این جنگ را به کشورهای آسیایی نیز تسری دهد و به تحریک کشورهایی چون ویتنام و ژاپن علیه چین اقدام کرد.

دولت ترامپ در سایه سفرهای دیرهنگام وزیر خارجه این کشور به آمریکای لاتین و آسیای شرقی، برای تاثیرگذاری در جهت فرایند انتخابات به نفع ترامپ، به دنبال برگ برنده ای در برابر جو بایدن رقیب دمکرات، مساله فشار بر ونزوئلا و چین را دنبال می نماید.