خبرنگاران کارشناس شبه قاره: داعش در افغانستان جای پایی ندارد - تور سریلانکا

نوذر شفیعی روز آدینه در گفت و گو با خبرنگار سیاسی خبرنگاران درباره حمله تروریستی به دانشگاه کابل و شهادت تعدادی از دانشجویان در پاسخ به اینکه چرا فضا برای چنین اقداماتی باز شده است، اظهارداشت: یک تصور کلی در افغانستان وجود دارد که بر اساس آن بسیاری از اقدامات و پروژه ها را می توان با زور و قدرت نظامی پیش برد.

کارشناس مسائل بین المللی با اشاره به مذاکرات صلح میان طالبان و دولت افغانستان گفت: از ابتدای مذاکرات، دولت و طالبان و حتی آمریکایی ها تصورشان بر این بود که ورود هر یک از آنها یا دیگری به پای میز مذاکرات، ناشی از ضعف نظامی است. لذا به موازات مذاکرات، هر یک از طرفین سعی می نمایند این تصور را از ذهن طرف مقابل بیرون نمایند. از این روست که می بینیم در خلال مذاکرات دست به اقدامات نظامی می زنند تا این اقدامات را پشتوانه دیپلماسی خود قرار دهند.

شفیعی اعلام نمود: برای مثال در یکی دو هفته گذشته دولت افغانستان با پشتیبانی آمریکایی ها ضربات سختی به طالبان وارد کردند که براساس آمارها منجر به کشته شدن نزدیک به 300- 400 نفر از نیروهای طالبان شد.

وی افزود: طالبان احساس می نمایند برخورد نظامی در شکل کلاسیک یعنی رویارویی نظامی با نیروهای دولتی و آمریکایی کار دشواری است. چراکه دولت و آمریکایی ها به لحاظ تجهیزات نظامی قوی تر هستند و طالبان فقط می توانند در عملیات های نامتقارن پیروز باشند بنابراین جهت گیری مبارزاتی خود را از رویارویی مستقیم نظامی به سمت عدم تقارن یا رویارویی نامتقارن سوق می دهند.

کارشناس مسائل شبه قاره افزود: این رویارویی های نامتقارن می تواند اشکال مختلفی داشته باشد. یکی از اشکال آن حمله به مراکز غیرنظامی است چرا که آنها تصور می نمایند با این کار می توانند فشار افکارعمومی را روی دولت برای دادن امتیاز و مصالحه با طالبان افزایش دهند.

شفیعی با بیان اینکه هر دو عملیات اخیر در افغانستان به مدرسه کوثر و دانشجویان دانشگاه کابل به حوزه آموزشی بوده، توضیح داد: البته پذیرش مسئولیت این عملیات ها تقریبا مبهم باقی مانده است. طالبان و داعش هم مسئولیت این حملات را بر عهده گرفتند و هم تلویحا مسئولیت آن را رد کردند.

وی با اشاره به شباهت ها و تفاوت های عملیات های طالبان و داعش گفت: این عملیات ها عمدتا نامتقارن هستند. مانند عملیات های انتحاری، بمب گذاری های هدفمند، شلیک هایی که مکان آنها معین نیست و در گوشه و کنار شهرها و پاسگاه های دولتی اتفاق می افتد. این عملیات ها جزو برنامه های هر دو گروه است اما تفاوت عملیات این گروه ها در اینجاست که داعش بیشتر مراکز مذهبی و مراکزی که متعلق به جامعه شیعه افغانستان است را مورد هدف قرار می دهد.

این استاد دانشگاه مطرح کرد: داعش عملیات های دیگری را علیه سایر نیروها و دولت انجام می دهد ولی مرکز ثقل توجه آنها مذهب- محور بوده است. لذا این رفتار که قدرت از لوله تفنگ بیرون می آید، چهار دهه بر افغانستان حاکم بوده است و همین تفکر باعث شده که ما شاهد منازعه طولانی مدت در افغانستان باشیم. هنوز هم ظاهرا این تصور کهنه وجود دارد و نیروهای مختلف از این ابزار برای به کرسی نشاندن اهداف شان استفاده می نمایند.

وی درباره ترکیب داعش در افغانستان هم گفت: نیروهای داعش در افغانستان شامل چهار نیرو از جمله تحریک طالبان پاکستان، جنبش اسلامی ازبکستان، جنبش اسلامی ترکستان شرقی و بخشی از نیروهای جدا شده از طالبان هستند.

به گفته این کارشناس شبه قاره، نیروهای جدا شده از طالبان عمدتاً پس از مرگ ملاعمر چون در ساختار قدرت جایی پیدا نکردند، علم مخالفت با طالبان را بلند کردند. همین نیروها بودند که به عراق سفر کردند و باابومصعب زرقاوی ملاقات نموده و پای داعش را در افغانستان باز کردند.

شفیعی با بیان اینکه اغلب نیروهای داعش در افغانستان غیربومی هستند، اظهارداشت: داعش در افغانستان خیلی جای پایی ندارد خصوصا اینکه عقبه آنها در سوریه و عراق هم از بین رفته و هم تصور منفی از این گروه در افکار عمومی وجود دارد.

وی توضیح داد: تنها ابزاری که داعش از آن طریق می تواند در افغانستان جذب نیرو داشته باشد، پول است. در واقع جامعه فقیر افغانستان این استعداد را دارد که درآن افراد به سمت جایی بروند که پول وجود داشته باشد. بنابراین به لحاظ جامعه شناختی داعش نمی تواند در افغانستان جایگاهی داشته باشد ولی به لحاظ سیاسی و به وسیله ابزار پول می تواند جایگاهی برای خود پیدا کند.

عضو پیشین کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با رد این نکته که مذاکرات طالبان با افغانستان باعث گرایش بخشی از طالبان به سمت داعش می گردد، گفت: به نظر می رسد یک بازی عظیم در عرصه بین الملل در حال رخ دادن است. یک سر این بازی عظیم آمریکا و سر دیگر آن چین است. آمریکایی ها در این بازی عظیم، چین را به وسیله ژاپن، کره جنوبی، تایوان، استرالیا، کشورهای آسیای جنوب شرقی و هندوستان محاصره نموده اند.

این کارشناس مسائل بین الملل ادامه داد: آمریکایی ها الان هم درصدد هستند که با گسترش و نفوذ در افغانستان، چین را از این کشور بیرون برانند و برای این منظور ضروری است که پاکستان و طالبان را در کنار خود داشته باشند. لذا به وسیله مذاکرات صلح با طالبان در حال جدا کردن چین از طالبان هستند.

به گفته شفیعی اگر طالبان با چین نبود، می توانست با ایغورها در ایالت سین کیانگ ارتباط برقرار نموده و این امر چین را آسیب پذیر می کرد. ولی طی چند سالی که طالبان به وجود آمده هیچ وقت بر ایغورهای سین کیانگ تاثیرگذار نبوده اند. البته یک دلیل آن هم این است که بخشی از طالبان تحت نفوذ پاکستان است و پاکستان هم با چین متحد است در نتیجه طالبان را کنترل می کردند و آنها نمی توانستند به سمت سین کیانگ حرکت نمایند.

کارشناس مسائل شبه قاره یادآور شد: الان آمریکایی ها دو برنامه و هدف را پیگیری می نمایند نخست اینکه با قدرت دادن به طالبان به نوعی نفوذ آمریکا در افغانستان را تثبیت نموده و چین را از افغانستان خارج نمایند و در گام دوم هم داعش را فعال نمایند تا داعش بتواند با برقراری ارتباط با سین کیانگ و نیروهای ایغور و یا جنبش ترکستان شرقی به نوعی چین را از درون آسیب پذیر نمایند.

وی استراتژی آمریکایی ها را محاصره چین و آسیب پذیر کردن این کشور از درون ذکر کرد و افزود: در واقع از مهمترین کارنمودهای داعش ایجاد ارتباط با جمعیت مسلمان نشین ایغور در ایالت سین کیانگ و گسترش موج تجزیه طلبی در چین است و در بازی عظیم آمریکایی ها داعش هم بدین شکل معنا و مفهوم می یابد.

شفیعی در پاسخ به این سوال که آیا انتخابات آمریکا مذاکرات صلح افغانستان را در شرایط تعلیق قرار می دهد، گفت: اگر راه اندازی پروژه صلح آمریکا با طالبان توسط ترامپ یک پروژه ملی باشد، بایدن در صورت پیروزی به عنوان رییس جمهور آمریکا این پروژه را ادامه می دهد ولی اگر این پروژه تاکتیکی و برای استفاده شخصی ترامپ راه اندازی شده باشد ممکن است دستخوش فراز و نشیب هایی گردد.