کرونا و مصائب سریال سازی - تور سریلانکا

به خصوص که مخاطب برای بخشی از جدول پخش به طور سنتی انتظار می کشید تا در ساعاتی برنامه های مشخصی را ببیند.

تاثیر کرونا تا جایی پیش رفت که بعضی سریال ها نظیر پایتخت و زیرخاکی که روی آنتن رفته بودند، حتی نتوانند داستان یک فصل خود را به خاتمه برسانند و لاجرم کرونا دامنه تاثیراتش را حتی تا ابعاد دراماتیک سریال ها هم گسترد.

با عادی تر شدن زندگی همراه با کرونا، ظاهرا سریال سازی هم بیشتر به فرایند طبیعی خود برگشت، هرچند در این میان هنرمندان و اهالی بخش های مختلف فراوری کرونا گرفتند یا متاسفانه بعضی هم بر اثر آن جان باختند.

حالا سوال این است که آیا فراوری سریال های تلویزیونی به فرایند پیشین خود باز خواهد گشت؟

اسفند 98 وقتی خبر شیوع کرونا به تبع دنیا در ایران پخش شد هیچ کس چنین افقی را پیش بینی نمی کرد و همه منتظر بودند که بیماری به زودی شرش را کم کند. اما وقتی خبر توقف فراوری سریال پایتخت به عنوان پربیننده ترین سریال تلویزیون، آن هم سریال مناسبتی نوروز که شاید هیچ برنامه ای مهم تر از آن پیش بینی نمی شد رسید دیگر همه باورشان شد که کرونا روی فراوریات نمایشی از قبیل فیلم و سریال - چه در تلویزیون و چه در سینما - تاثیر جدی خواهد گذاشت. آینده تا میزان زیادی مبهم و تاریک بود.

برنده ها و بازنده های کرونا

زیرخاکی که با افت جذابیت پایتخت توانسته بود جایگزین خوبی را برای مخاطبان تلویزیون فراهم کند در همان نوروز با همین مشکل روبرو شد البته با این تفاوت که زیرخاکی توانست داستان خود را تا نقطه قابل قبولی پیش ببرد و فارغ از دانستن یا ندانستن این نکته که کرونا مانع ادامه فرایند فراوریش شده، یک مخاطب می توانست کلیت این فصل را به عنوان یک بسته کاملا مستقل و دیدنی بپذیرد اما سریال پایتخت واقعا دچار معضل شد و داستان را نیمه کاره رها کرد و از تماشاگران عذرخواست.

همین جا اولین اتفاق کلیدی در مدیریت بحران کرونا برای سریال سازی خودآگاه یا ناخودآگاه بروز نموده است. سابقه سریال سازی تلویزیونی لااقل به دهه 50 میلادی بازمی گردد و تجربه هایی وجود دارد که سازندگان چطور از پس بحران ها برآمده یا اصلا بحران ها را وارد متن درام نموده اند تا به نوعی با برداشتن دیوار چهارم از پیش روی مخاطب و مشارکت دادن او در فهم بحران در متن داستان، هم از پس فراوری سریال خود بربیانید و هم مخاطب حس نکند که از چیزی محروم شده یا فراورینمایندگان قادر به مدیریت وضع نبوده اند.

در هر صورت کرونا برای این صنعت واقعا یک غافلگیری عظیم بود و شاید کسی هم در ماه های اول انتظار چندانی برای مدیریت شرایط سریال سازی نداشت. اما رفته رفته به سالگرد زندگی در شرایط کرونایی رسیده ایم و حالا بیش از پیش انتظار می رود فرایند فراوریات در فرامتن راهنمایی شده باشد و ضمن رعایت پروتکل ها و کاهش خطرات برای عوامل فراوری، سریال ها در زمان درست به پخش برسند بدون آن که ضعفی غیرقابل چشم پوشی در آنها دیده گردد.

حتی این روزها دیگر می توان انتظار داشت که اصلا سریالی درباره فراز و نشیب های زندگی در یک سال با کرونا ساخته گردد و بازتاب دهنده شرایط مردم در این روزهای سخت باشد تا احساس همبستگی اجتماعی را بیشتر در مخاطبان فراوری کند. کرونا بر سریال سازی در ابعاد گوناگونی تاثیر خواهد گذاشت و چیزی که پیروزیت ما را تضمین می نماید این است که آگاهانه و با سنجش و ارزیابی، خودخواسته دست به تغییرات و اعمال ابتکارات برای مدیریت این بحران بزنیم نه این که صبر کنیم تا اقتضائات ما را مجبور به

تغییرات کند.

راه های مبارزه سریالی با کرونا

کوتاه شدن زمان تقطیع قسمت های سریال ها: آنالیز زمان بندی هر قسمت سریال های تلویزیونی قبل و بعد از کرونا نشان می دهد که تغییری در زمان 40 تا 50 دقیقه ای قسمت ها ایجاد نشده است. در حالی که این مساله می تواند بر چابکی فرآیند فیلمبرداری و کاهش خطرات آن تاثیر بسزایی داشته باشد.

روی آوردن به قرارداد های کوتاه مدت مثل سریال های 10قسمتی: بدون شک فراوری یک سریال 40 یا

90 قسمتی بر جرئیات برنامه ریزی فیلمبرداری از رج زنی تا زمان های آفیش کردن گروه فیلمبرداری اثرگذار است. حرکت به سمت قراردادهای کوتاه مدت چه از جهت اقتصادی و چه از جهت زمانی و چه کاهش خطرات برای عوامل موثر و مفید خواهد بود.

حرکت به سمت فراوریات سبک مانند سوپ اپراها: متاسفانه پس از دهه 60 که اقتضائات اقتصادی ناشی از جنگ فراوریات سبک نمایشی را به تلویزیون تحمیل می کرد، این دست فراوریات مانند دندان خراب، کنده و دور انداخته شدند در حالی که هنوز در تلویزیون های کشورهای دنیا، پایگاه ویژه ای دارند و حتی در وی اودی ها به فروش می رسند. نقطه قوت این دست آثار، لوکیشن، فاخر بودن، عظیمی حجم فراوری و تجملات آن نیست، بلکه داستان های کوتاه و عامه پسند که استعداد قصه گویی خاص خود را هم می طلبد، بازوی موثرشان را می سازد. جمع وجور بودن این فراوریات که معمولا در یک دکور ساده اتفاق می افتد، از جهت شرایط کرونا هم نقطه قوت آنهاست. ضمن این که داستانسرایی در آنها چابک است و نیازی به برنامه ریزی بلندمدت ندارد.

کم حجم کردن ابعاد فراوری و پروزن کردن محتوای داستان ها: نمونه ای از این دست آثار را در دهه 70

به خاطر می آوریم. دوره ای که پخش تله تئاترها، هم برای مخاطب جذاب بود و هم آنان را با نمایشنامه نویسان و رمان نویسان عظیم دنیا آشنا می کرد. از قضا در این روزها، اقشار تئاتری هم بسیار از کرونا آسیب دیده اند و بازگشت به فراوری تله تئاترها با یک برنامه ریزی خلاقانه، بازی چند سر برد است.

روی آوردن به سری ها به جای سریال ها: سریال ها داستان های دنباله داری هستند که برای تماشای آنها باید به صورت پیوسته از قسمت اول تا آخر را دنبال کنید در حالی که سری ها، اگرچه در یک بستر دراماتیک و با یک پیرنگ اصلی پیوند می خورند اما قسمت های مستقلی دارند. ما کمتر این دست فراوریات را به طور پیروز آزموده ایم اما همواره هوادار و مخاطب سری هایی مانند شرلوک هلمز، پوآرو و مانند آنها بوده ایم. اتفاقا سری ها هم معمولا در ژانرهای خاصی مانند همین داستان های پلیسی و جاسوسی فراوری می شوند که باز هم علاوه بر این نقطه قوت که در زمان دلخواه می توان به ضبط آنها خاتمه داد، این مشکل را هم برطرف می نمایند که ژانرهای فراوریات نمایشی تلویزیون را تنوع بیشتری ببخشند.

فاطمه ترکاشوند - روزنامه نگار / ضمیمه قاب کوچک روزنامه خبرنگاران