با ترکیبات شیمیایی زیانبار در لوازم آرایشی آشنا شوید!
به گزارش تور سریلانکا، شاید خیلی از مواقع که در سطح جامعه یا محافل علمی با واژه ارگانیک برخورد می کنیم ذهنمان سریعاً به حوزه مواد غذایی ارگانیک معطوف گردد. اما غافل از اینکه صنعت ارگانیک در حوزه لوازم آرایشی و بهداشتی هم ورود نموده است، بخشی که با توجه به نرخ بالای مصرف لوازم آرایش و بهداشتی در ایران می تواند نوید بخش یک صنعت نوپا، سودآور و اشتغال زا باشد.
امروزه در ساخت مواد آرایشی و بهداشتی، گسترۀ وسیعی از مواد شیمیایی و مصنوعی به کار می فرایند که برخی از آنها یا باعث ایجاد اختلالات هورمونی در افراد می شوند یا اختلالاتی را در پوست و بدن انسان ایجاد می کنند که سرطان زا بودن بسیاری از آنها به اثبات رسیده است. بنابراین ضروری است قبل از هرچیز این مواد را بشناسیم.
فراوری ومصرف لوازم آرایشی وبهداشتی پس از محصولات غذایی ارگانیک از محبوبیت ویژه ای در بازارهای دنیای به خصوص در کشورهای اروپایی و آمریکایی برخوردار است. چرا که مصرف محصولات آرایشی ارگانیک و مواد غذایی ارگانیک تکمیل کننده هم در تامین سلامت جسم و هم حفاظت از محیط زیست می باشد. توجه به ابعاد سلامت مواد آرایشی و بهداشتی و آگاهی از مضرات مواد شیمیایی مضر باعث رشد قابل توجه این صنعت شده است.
لوازم آرایشی و بهداشتی نقش بسیار مهمی در زندگی روزمره ما علی الخصوص برای بانوان ایفا می نماید. به طوری که میلیون ها نفر از مصرف کنندگان هر روز از این محصولات استفاده می کنند. طبق تحقیقاتی که در سال 2010 در آمریکا انجام شد نتایج نشان داد که زنان به طور میانه 12 محصول آرایش و بهداشتی را در روز مصرف می کنند که حاوی 168 ماده شیمیایی و مردان 6 محصول را استفاده نموده که شامل 85 مادۀ شیمیایی است. به طوری که مراکز تحقیقاتی معتبر دنیا از جمله سازمان غذاو داروی آمریکا تا به امروز بارها در خصوص استفاده از مواد سمی در فراوری محصولات آرایش و بهداشتی در برندهای مختلف هشدار داده است. تمامی برندهای آرایشی و بهداشتی مطرح دنیا از ماهیت این محصولات و مواد اولیه آنها باخبر هستند ولی به علت داشتن حاشیه سود بیشتر تلاشی برای متوقف کردن مصرف آنها و جایگزین کردنشان با مواد اولیه کم خطرتر که بالبطع گران تر هستند نمی کنند. متاسفانه این شرکت ها هیچ اشاره ای به اثرات مخرب و خطرناک سموم موجود در محصولاتشان بر سلامت انسان و محیط زیست نمی کنند.
برخی ترکیبات شیمیایی زیانبار موجود در لوازم آرایشی و بهداشتی رایج و اثرات مخرب آن بر روی بدن در جدول زیر به منظور افزایش آگاهی های مصرف کنندگان آورده شده است. (نکته: وجود خط تیره در جدول به نشانۀ عدم اثبات ترکیب مورد نظر در ایجاد بیماری به طور تعیین می باشد)
ترکیبات شیمیایی | اثرات مخرب بر بدن | محصولات |
پارابُن(نگهدارنده در مواد آرایشی برای جلوگیری از رشد میکروب ها) | اختلال در سیستم هورمونی وبروز ناباروری و ایجاد آلرژی(خارش وآماس پوستی) | خمیر دندان، شامپو، عطرها وبیشتر محصولات بهداشتی |
سدیم لوریل سولفات و آمونیم لوریل فسفات | ایجاد آلرژی در پوست وچشم | بیشتر مواد شوینده وکف کننده ها و نرم کننده های مو و لباس |
فتالات (عامل پلاستیک کننده وحلال رنگ ها) | نقص مادر زادی، ناباروری ،تیروئید وسرطان سینه | عطر و لاک ناخن |
فرمالدئید(نوعی نگهدارنده) | سرطان زا و ایجاد التهاب و تحریک پوست، در تماس طولانی مدت ضعف عمومی، سردرد، سوزش گلو، اختلال تنفس، بروز علائم آسم | لاک ناخن |
استات سرب | اختلال در سیستم هورمونی و بروز ناباروری و سرطان زا | مواد پاک کننده صورت، رژ لب و رنگ مو |
جیوه | سرطان زا | اشک مصنوعی وقطره چشم |
تالک | سرطان زا | پودر بچه، دئو دورانت و پودرهای آرایشی |
اکریلامید | سرطان زا | نرم کننده ها، مرطوب کننده ها وماسک های صورت |
تولوئن | آلرژی زا و اختلال در سیستم هورمونی و بروز ناباروری | عطرها |
بوتیلیتد هیدروکسی و بوتیلیتد هیدروکسی تولوئن (ماده نگهدارنده) | ایجاد حساسیت پوستی، ایجاد تومور و اختلالات کبدی، ایجاد مشکل تنفسی، عامل برهم زننده تعادل هورمون ها | مرطوب کننده ها |
رنگینه های اف دی وسی(مایعی صمغ مانند به رنگ قهوه ای یا سیاه که چسبناک هستند و از زغال سنگ، نفت خام و... بدست می آید) | - | در بیشتر مواد آرایش رنگی مثل رژ لب، سایه چشم و ... |
دی اتانل آمین(برای کِرِمی و کفی کردن مواد بهداشتی،مرطوب کننده ها و کرم های ضد آفتاب) | سرطان زا، ایجاد التهاب در چشم وپوست، مصرف بیش از حد ایجاد تومور در پوست و تیروئید | در مرطوب کننده ها وکرم های ضد آفتاب |
پرفیوم(مجموعه ای از اسانس ها ومواد معطر) | سرگیجه، سردرد، آلرژی پوستی وتغییرات رنگ | در شوینده های خانگی وصنعتی |
ترکیبات پلی اتیلن گلیکول(نگهدارنده، حجم دهنده ونرم کننده) | عامل جهش زا درایجاد سرطان، درگیر شدن سیستم عصبی | در صنعت داروسازی به عنوان روان کننده |
پترولاتوم (ماده ای ژله ای جهت حفظ رطوبت محصولات پوست و مو) | - | در تهیه لوازم بهداشتی مخصوصا محصولات پوست ومو |
ترکیبات منتهی به سیلوگزان (نرم کننده ومرطوب کننده) | اختلال در سیستم هورمونی وسیستم ایمنی | در مواد آرایشی وبهداشتی |
سدیم لارث سولفات (ماده ای جهت تهیه مواد به صورت کف و فوم) | سوزش چشم و پوست، اختلال غدد درون ریز، سمیت رشدی، فراوری مثلی، عصبی و جهش احتمالی در ژنها و ایجاد سرطان | در شامپوها، صابون مایع و پودر لباسشویی |
تحقیقات نشان می دهد که به ازای هرواحد استفاده بیشتر از محصولات رایج آرایش و بهداشتی درصد عناصر شیمیایی موجود در بدن بالا می رود، به عنوان مثال با هریک بار مصرف محصولاتی که حاوی فتالات هستند اندازه این ماده 33 درصد در بدن بالاتر می رود.
تفاوت بین محصولات آرایشی وبهداشتی ارگانیک، طبیعی و رایج
تفاوت بین محصولات ارگانیک، طبیعی و رایج بر اساس یک استاندارد بین المللی معتبر در حوزه محصولات مراقبت از پوست و مو در جدول زیر آمده است.
محصولات ارگانیک | محصولات طبیعی | محصولات رایج (معمولی) |
این محصولات 10% وزنی گیاهان موجود در آن ارگانیک بوده و یا 95% مواد گیاهی تشکیل دهنده آنها باید ارگانیک باشد. بعلاوه محصولات ارگانیک فاقد هرگونه مواد شیمیایی مضر برای انسان ومحیط زیست هستند. | این محصولات 5% وزنی گیاهان موجود در آن ارگانیک بوده و یا 50% مواد گیاهی تشکیل دهنده آنها باید ارگانیک باشد. محصولات طبیعی هم فاقد هرگونه مواد شیمیایی مضر برای انسان ومحیط زیست هستند. | فرمولاسیون محصولات مختلف در این دسته مشابه بوده وتفاوت فقط در رنگ، بو، ونوع بسته بندی آنها است. |
ترکیبات لوازم آرایشی و بهداشتی ارگانیک
حال با توجه به نکات مطرح شده و با یپدا کردن آگاهی از ترکیبات موجود در لوازم آرایش و بهداشتی رایج در بازار می خواهیم ضروری است بدانیم که در محصول آرایشی و بهداشتی ارگانیک باید چه مواد اولیه ای به کاررفته باشد تا مصرف کننده اولاً به اصالت آن محصول پی برده و ثانیاً به خریدن آن ترغیب گردد.
پوست بزرگترین عضو بدن بوده و نقش حیاتی در سلامت ما ایفا می نماید، اما به علت ساختار پوست برخی از مواد به راحتی از آن عبور نموده و سپس وارد گردش خون ما می شوند. مثلاً در یک کرم ارگانیک فراوری شده با استانداردهای دنیای در فرمولاسیون ساختش در تمام مراحل کاشت، داشت و برداشت مواد اولیه بکار رفته از ترکیبات شیمیایی مضر و خطرناک استفاده نشده است. و کلیه فرایند فراوری تحت نظارت بازرسان سازمان گواهی کننده ارگانیک بین المللی، سازمان غذا و دارو و سازمان بهداشت در داخل کشور می باشد.
مثلا در یک محصول آرایش و بهداشتی ارگانیک از پارابُن ها که مختل کننده سیستم هورمونی بدن هستند و می توانند عامل ایجاد سرطان سینه باشند استفاده نمی گردد؛ بعلاوه در این محصولات از اسانس های شیمیایی و محصولات پتروشیمی و مواد اولیه فراوری شده به روش مهندسی ژنتیک (تراریخته) که تاثیرات آنها برروی سلامت انسان و محیط زیست هنوز آشکار نشده است، استفاده نمی گردد. در ساختار این محصولات تنها از نفیس ترین و مرغوب ترین عصاره ها که به شیوۀ ارگانیک فراوری شده اند و دارای بالاترین استانداردهای بین المللی هستند بهره گرفته می گردد. مثلا در یک کِرِم ارگانیک گیاهانی مثل(آلوورا، بادام شیرین، زیتون، آووکادو، هوبوبا، کوپو آسو، موم عسل، جلبک ایسلندی، آسای پالم، رزبری، بلوبری، توت فرنگی، هسته انار، انار، رزمالو، گوارانا، نارگیل، آرگان و..) بکار رفته است. در ساختار کِرِم ارگانیک به جای استفاده از آب از عصاره آلوورا ارگانیک برای حفظ بیشتر رطوبت پوست استفاده شده است. در یک اقدام قابل تحسین حتی برخی شرکت ها در بسته بندی محصول خود از مواد 100% قابل بازیافت استفاده می کنند.
فواید لوازم آرایشی ارگانیک
لوازم آرایشی ارگانیک دارای اکتیوهای فیتوسترول (ترکیبی است که در برخی گیاهان وجود دارد و با کلسترول در روده ها برای جذب رقابت می کنند و باعث کاهش سطح کلسترول خون می شوند)، امگا 9،6،3 (از اسیدهای چرب اشباع نشده هستند که در دانۀ برخی گیاهان وجود دارد و باعث پیشگیری از بیماری های قلبی و عروقی، پیشگیری از سرطان و... می گردد) ، فیتو استروژن(گروهی از مواد شیمیایی گیاهی که فعالیت برخی هورمون های بدن را کنترل می نماید)، آنتی اکسیدان های قوی و ویتامین های طبیعی می باشند. اکسید تیتانیوم، اکسید زینک و اکسید آهن از جمله مواد معدنی طبیعی هستند که در انواع لوازم آرایشی ارگانیک به کار می فرایند و می توانند شادابی پوست را افزایش دهند. بعلاوه بسیاری از این نوع لوازم آرایشی دارای ویتامین C هستند که این ویتامین می تواند از آسیب های پوستی ناشی از اشعه های مضر خورشید جلوگیری کند.
محصولاتی آرایشی که از مواد طیعی فراوری شده اند، مناسب پوست های حساس هستند. مواد معدنی وطبیعی که در این مواد آرایشی بکار رفته است به پوست حالتی طبیعی و درخشان می دهد. مورد دیگر اینکه محصولات آرایشی طبیعی روی پوست سبک هستند و وقتی فرد آرایش می نماید احساس سنگینی روی پوست نخواهد داشت. نکته دیگر اینکه چون در این محصولات ترکیبات شیمیایی مصنوعی بکار نرفته است از موادی چون الکل یا روغن یا دیگر ترکیبات غیر طبیعی خبری نیست.
سخن پایانی اینکه مصرف کننده لوازم آرایشی به طور معمول از موارد زیان آور محصول خریداری شدۀ خود اطلاع کامل ندارد. بنابراین با افزایش آگاهی در خصوص خطرها و آثار زیانبار مواد شیمیایی بر روی پوست و بدن و با بالا بردن اطلاعات در خصوص لوازم آرایشی ارگانیک که به افزایش تقاضای محصولات آرایش و بهداشتی ارگانیک و سلامت محور می انجامد، گام بزرگی در فراوری ارگانیک این محصولات و متعاقبا کاهش قیمت تمام شدۀ آنها برداشته می گردد.
منبع: ایرنا زندگی